Güney Kore parlamentosu, cumhurbaşkanına meydan okuyarak sıkıyönetim ilanını kaldırmayı oyladı

Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol Salı günü geç saatlerde sıkıyönetim ilan etti ve ülkenin parlamentosunu kontrol eden ve komünistlere sempati duymakla suçladığı muhalefete karşı mücadele ederken “devlet karşıtı” güçleri ortadan kaldırma sözü verdi Kuzey Kore.

Saatler sonra parlamento, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik'in milletvekillerinin “demokrasiyi halkla birlikte koruyacağını” ilan etmesiyle deklarasyonun kaldırılması yönünde oy kullandı. BBC'nin haberine göre karar, iktidar ve muhalefet partilerinin 300 üyesinden 190'ının katılımıyla kabul edildi ve tüm hazır bulunanlar lehindeydi.

Woo'nun geri çekilme çağrısı yapmasının ardından polis ve askeri personelin Meclis alanını terk ettiği görüldü. 300 sandalyeli parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran liberal Demokrat Parti'nin lideri Lee Jae-myung, parti milletvekillerinin Yoon resmen emrini kaldırana kadar Meclis'in ana salonunda kalacaklarını söyledi.

Lee gazetecilere verdiği demeçte, “Ben ve diğer pek çok kişi dahil olmak üzere Demokrat Parti milletvekilleri, ülkemizin demokrasisini ve geleceğini, kamu güvenliğini, canlarını ve mallarını kendi hayatlarımızla koruyacaklardır.”

Görünüşe göre yüzlerce protestocu Meclis önünde toplandı, pankartlar salladı ve Yoon'un görevden alınması çağrısında bulundu. Bazı protestocular milletvekillerinin oylaması öncesinde askerlerle kavga etti, ancak herhangi bir yaralanma ya da büyük maddi hasar olduğuna dair herhangi bir rapor gelmedi. Askerler Meclis binasına girmeye çalışırken en az bir pencere kırıldı. Bir kadın, “Utanmıyor musun?” diye bağırırken, askerlerden birinin tüfeğini çekmeyi başaramadı.

Başkanın şaşırtıcı hareketi, ülkenin 1980'lerden bu yana görmediği otoriter liderler dönemini hatırlattı ve muhalefet ve Yoon'un kendi muhafazakar partisinin lideri tarafından derhal kınandı.

Güney Kore'nin Yonhap haber ajansına göre, Yoon'un açıklamasının ardından Güney Kore ordusu, “toplumsal kafa karışıklığına” neden olabilecek parlamento ve diğer siyasi toplantıların askıya alınacağını ilan etti.

Yonha, ordunun ayrıca ülkedeki grev yapan doktorların 48 saat içinde işlerine dönmeleri gerektiğini söylediğini söyledi. Binlerce doktor, hükümetin tıp fakültelerindeki öğrenci sayısını artırma planlarına karşı aylardır grev yapıyor. Ordu, kararnameyi ihlal eden herkesin arama emri olmadan tutuklanabileceğini söyledi.

Güney Kore yasalarına göre sıkıyönetim, muhalefetteki Demokrat Parti'nin çoğunlukta olduğu parlamentoda çoğunluk oyu ile kaldırılabiliyor.

Bildirinin hemen ardından Ulusal Meclis sözcüsü, tüm milletvekillerinin Ulusal Meclis'te toplanması için YouTube kanalında yayınlanan bir acil durum bildirisi yayınladı. Ordu ve emniyet personeline “sakin kalmaları ve pozisyonlarını korumaları” çağrısında bulundu.

Oylamaya katılan 190 milletvekilinin tamamı sıkıyönetim uygulamasının kaldırılmasını destekledi. Televizyon görüntüleri, parlamentoda görev yapan askerlerin oylamanın ardından alanı terk ettiğini gösteriyor.

Saatler önce televizyonda yayınlanan görüntülerde polis memurlarının Millet Meclisi girişini kapattığı ve binaya girişi kısıtlamak için binanın önünde tüfek taşıyan miğferli askerler görülüyordu. BBC'nin bildirdiğine göre düzinelerce polis devriye arabası ve çevik kuvvet polisi otobüsü toplandı.

“Kapıyı açın lütfen. Sizin göreviniz Ulusal Meclisi korumak. Milletvekilleri ayaklar altına alınırken neden boş duruyorsunuz?” orta yaşlı bir adam kapıyı koruyan bir grup polise bağırdı.

Associated Press fotoğrafçısı, muhtemelen ordudan gelen en az üç helikopterin Meclis alanına indiğini, iki veya üç helikopterin ise alanın üzerinde daireler çizdiğini gördü.

Yoon'un muhafazakar Halkın Gücü Partisi'nin lideri Han Dong-hoon, sıkıyönetim uygulama kararını “yanlış” olarak nitelendirdi ve “bunu halkla birlikte durduracağına” söz verdi. 2022 başkanlık seçimlerinde Yoon'a az farkla kaybeden muhalefet lideri Lee, Yoon'un duyurusunu “yasadışı ve anayasaya aykırı” olarak nitelendirdi.

Yoon televizyonda yayınlanan bir konuşma sırasında sıkıyönetim yasasının ülkeyi “ulusal yıkımın derinliklerine düşmekten” “yeniden inşa etmeye ve korumaya” yardımcı olacağını söyledi. “Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldıracağını ve anayasal demokratik düzeni koruyacağını” söyledi.

“Devlet karşıtı güçleri mümkün olan en kısa sürede ortadan kaldıracağım ve ülkeyi normalleştireceğim” derken, halktan kendisine inanmalarını ve “bazı rahatsızlıklara” tahammül etmelerini istedi.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü, Haberler'e Biden yönetiminin sıkıyönetim ilanından önceden haberdar edilmediğini ancak Güney Kore hükümetiyle temas halinde olduğunu ve “durumu yakından izlediğini” söyledi.

Sözcü, Güney Kore'den resmi adı olan Kore Cumhuriyeti'ne atıfta bulunarak, “Kuzey Kore'de sahada gördüğümüz gelişmelerden ciddi şekilde endişe duyuyoruz.” dedi.

Bir Beyaz Saray yetkilisi Haberler'e, seyahatte olan Başkan Biden'ın Angoladurum hakkında bilgilendirildi.

Washington, nükleer silahlı komşusu Kuzey Kore'den korunmak için Güney Kore'ye yaklaşık 28.500 asker konuşlandırıyor.

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell, “Kuzey Kore'deki son gelişmeleri büyük endişeyle izliyoruz” dedi. “Her türlü siyasi anlaşmazlığın barışçıl ve hukukun üstünlüğüne uygun olarak çözüleceğine dair her türlü umudumuz ve beklentimiz var.”

Onay notu son aylarda düşen Yoon, 2022'de göreve başladığından beri gündemini muhalefet kontrolündeki parlamentoya karşı zorlamak için mücadele ediyor.

Yoon'un partisi gelecek yılın bütçe tasarısı konusunda liberal muhalefetle çıkmaza girdi. Muhalefet aynı zamanda aralarında Seul Merkez Bölge Savcılığı'nın şefi de bulunan üç üst düzey savcının görevden alınmasına yönelik önergeleri geçirmeye çalıştı. Bu girişimde muhafazakarlar, Lee'nin favorisi olarak görülen Lee'ye yönelik ceza soruşturmalarına karşı bir kan davası olarak adlandırdılar. Kamuoyu yoklamalarına göre bir sonraki başkanlık seçimi 2027'de.

Yoon ayrıca eşi ve üst düzey yetkililerin dahil olduğu skandallarla ilgili bağımsız soruşturma çağrılarını da reddetti ve siyasi rakiplerinden hızlı ve güçlü azarlamalara maruz kaldı. Demokrat Parti'nin, Yoon'un duyurusunun ardından milletvekillerini acil toplantıya çağırdığı bildirildi.

Yoon'un bu hareketi, ülkenin 1987'deki demokratikleşmesinden bu yana ilk sıkıyönetim ilanı oldu. Ülkenin bundan önceki son sıkıyönetim ilanı Ekim 1979'daydı.

Agence France-Presse bu rapora katkıda bulunmuştur.