Düden, neden “İran’ı eleştiriyorum” dediğimde “İsrail’i eleştirdiğimi” sanıyor?

Halen geçerli olan Almanca yazım sözlüğünün sloganı: “Duden – dil her şeyi söyler”. Liste, dijital versiyonunda 236.000’den fazla giriş içeriyor. Bu, Goethe’nin yazılı eserinde kullandığı kelime dağarcığının neredeyse üç katıdır; en etkili Alman yazarların ilgili listesi A’dan selvi öfkesine doğru gidiyordu. Sitomerkez kelimesini neden kullanmadığı hakkında hiçbir fikri yoktu. Her durumda, eğer kısaltmayı kullanırsanız, mevcut Duden listesinin bittiği yer burasıdır; Şu anda göz ardı ediliyor. Liste hayatta ve hiçbir zaman tamamlanmayacak. Çünkü kompozisyonu seven Almanca her an yeni kelimeler üretiyor ve olası kombinasyonların sayısı da sonsuza yakın. Girişin sonu.

1964 yılında İsrail’de doğan ve Almanya’da yoğun bir şekilde çalışan tiyatro yönetmeni Avishai Milstein, Facebook paylaşımında sözlükteki anlamlı boşluklara dikkat çekti. Bir fotoğrafta “İsrail’i eleştiren” anahtar kelimesini bulduğu sayfayı şu notla gösteriyor: “Ayrıca ‘Almanya’yı eleştiren’, ‘Moritanya’yı eleştiren’ ve ‘Virgin Adaları’nı eleştiren’ ifadelerine de baktım. Hiçbir şey söylemiyor… tuhaf.”

Biraz yukarıda Milstein’ın resminde “İsrail karşıtlığı” anahtar kelimesini de bulabilirsiniz. Dijital Düden’e bir göz atalım: “Alman karşıtı” listede yok, ancak “Alman karşıtı” (daha yüksek terim: Almanofobik) listede. Alternatif olarak, “Alman dostu” veya “insan karşıtı” anlamına gelebilirdi. asla sadece “Hamwanich!” demek istemediği, her zaman yapıcı olan Düden’i önerir.

Peki “İran karşıtı” yazarsam ne önerecek? Cevap ve soru şuydu: “Maalesef aramanız herhangi bir sonuç vermedi”: “‘Kadın düşmanı’, ‘İsrail karşıtı’ veya ‘İslamofobik’ mi demek istediniz?” “İran’ı eleştiren” derken kastettiğim, sözlük: “İsrail’i eleştiren, İslam’ı eleştiren veya eleştiren” .

Bu yapısal antisemitizm mi? Yoksa bu gözleme de iyi niyetle yaklaşılabilir mi? “İsrail karşıtı” kelimesini kullanan herkes, neredeyse kesinlikle, olumsuz terimin arkasındaki kişiden korunması gereken bir şeye atıfta bulunuyor. En azından Düden’in dijital versiyonunda “İsrail dostu” kelimesine de bakılabilir. “İsrail-” köküne sahip nispeten zengin kelime dağarcığı, her iki durumda da Almanların ülkeye ve orada yaşayanlara karşı yoğun bir ilgiye sahip olduğunu gösteriyor; bu da mutlaka kötü bir anlam ifade etmiyor – ama iyi bir şey de değil.